Τρανς λιπαρά. Τί είναι και πως τα αντιμετωπιζουμε.
Το λίπος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας ισορροπημένης διατροφής και σημαντικό θρεπτικό συστατικό για την ανάπτυξη των παιδιών και ειδικότερα του εγκεφάλου τους. Για αυτό τον λόγο οι πιο πρόσφατες διαιτητικές συστάσεις προτείνουν να μην μειώνουμε την πρόσληψη λιπαρών στα παιδιά αλλά να αντικαθιστούμε τα ανθυγιεινά λιπαρά που περιέχονται στα συσκευασμένα τρόφιμα (κρουασάν, μπισκότα) με εκείνα που περιέχονται στα πλήρη γαλακτοκομικά, στο ελαιόλαδο και στα λιπαρά ψάρια.
Πρόσφατες μελέτες ανασκόπησης αναφέρουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών όχι μόνο δεν σχετίζεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας σε παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας, αλλά παρουσιάζει προστατευτική δράση ειδικότερα σε εφήβους. Συγκεκριμένα, η αύξηση της πρόσληψης γαλακτοκομικών κατά μια μερίδα ανά ημέρα συσχετίστηκε με χαμηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους και χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης υπέρβαρου ή παχυσαρκίας σε εφήβους.
Ποια είναι όμως αυτά τα ανθυγιεινά λιπαρά που προκαλούν προβλήματα υγείας ?
Ο λόγος γίνεται για τα τρανς λιπαρά που η κατανάλωσή τους ενοχοποιείται για εμφάνιση παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακά νοσήματα. Δεν είναι όμως όλα τα τρανς λιπαρά βλαβερά. Στα τρόφιμα υπάρχουν δύο τύποι τρανς λιπαρών. Αυτά που απαντώνται “φυσικά” σε κάποιες τροφές και σε αυτά που είναι “βιομηχανικά παραγόμενα”. Στη φύση, τρανς λιπαρά συναντάμε σε μικρές ποσότητες στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στο κρέας των ζώων και όπως έχει διαπιστωθεί πρόσφατα δεν είναι επιβλαβή στην υγεία μας όταν καταναλώνονται σε συχνότητα και ποσότητες που μας υποδεικνύει η Μεσογειακή Διατροφή. Αντιθέτως, διαπιστώθηκε ότι τα γαλακτοκομικά μειώνουν τον κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο, για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τις τιμές των τριγλυκεριδίων στο αίμα και της αρτηριακής πίεσης.
Στη βιομηχανία τροφίμων η κύρια διαιτητική πηγή τρανς λιπαρών είναι τα “μερικώς υδρογονωμένα λίπη”και είναι αυτά που έχουν ενοχοποιηθεί ως ανθυγιεινά και βλαβερά.
Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση του Οργανισμού Τροφίμων & Φαρμάκων FDA( Food & Drug Administration) τον Νοέμβριο του 2013 που απομάκρυνε τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη από τον κατάλογο των αβλαβών πρόσθετων (GRAS-GenerallyRecognized as Safe) χαρακτηρίζοντάς τα ως μη ασφαλή. Αυτά τα λιπαρά συνήθως τα βρίσκουμε σε τηγανισμένα τρόφιμα όπως είναι τα ντόνατς & τα πατατάκια, σε έτοιμα κέικ & πίτες, μπισκότα, στην κατεψυγμένη πίτσα, σε κράκερ, σε μαργαρίνες αλλά και σε αρτοσκευάσματα.
Αναζητήστε τα στην πίσω πλευρά των συσκευασιών τροφίμων ως «μερικώς υδρογονωμένα λίπη» και ελαχιστοποιήστε την κατανάλωσή τους. Προτιμήστε έτοιμα σνακ που δεν περιέχουν τρανς λιπαρά στα συστατικά τους ή προτιμήστε σνακ που έχετε προετοιμάσει στο σπίτι με υλικά που δεν περιέχουν τρανς λιπαρά.
Οι διατροφικές συστάσεις της Αμερικανικής Ένωσης Καρδιολογίας (AHA-American Heart Association) είναι η κατανάλωση των τρανς λιπαρών να περιορίζεται σε λιγότερο από 1% των συνολικότερης πρόσληψης σε λιπαρά και η πρόσληψη των κορεσμένων λιπαρών σε 5-6% των προσλαμβανόμενων θερμίδων.
Κάποιοι τρόποι για να το επιτύχετε οικογενειακώς την κατανάλωση τρανς λιπαρών είναι οι εξής:
-Όλα τα μέλη της οικογένειας υιοθετούμε το διατροφικό μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής που είναι πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά και ψάρια και χαμηλό σε κόκκινο κρέας και τροφών πλούσιων σε ζάχαρη
-Χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και καταναλώνουμε ελιές σε φαγητά που μας ταιριάζουν.
–Διαβάζουμε τις ετικέτες των τροφίμων και επιλέγουμε τρόφιμα που αναγράφουν στον πίνακα συστατικών «0gr τρανς λιπαρών» και όχι «μερικώς υδρογονωμένα λίπη» στα συστατικά.
-Ντόνατς, μπισκότα, κράκερ, muffins, έτοιμες πίτες και κέικ είναι πιθανές πηγές τρανς λιπαρών. Διαβάζουμε πάντα τις ετικέτες τροφίμων ή παρασκευάζουμε στο σπίτι δικά μας σνακ με υλικά που δεν περιέχουν τρανς λιπαρά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Dougkas et al., A critical review of the role of milk and other dairy products in the development of obesity in children and adolescents. Nutr Res Rev. 2018 Nov 27;1-22.
2.Dehgahn et al., Association of diary intake with cardiovascular disease and mortality in 21 countries from five continents (PURE): a prospective cohort study. The Lancet. 2018 Nov 24;392(10161):2288-97.
3.Lee et al., Dairy food consumption is associated with a lower risk of the metabolic syndrome and its components: a systematic review and meta-analysis. Br J Nutr. 2018 Aug;120(4):373-84.
4.American Heart Association, Trans Fats, www.heart.org