Ο καρκίνος του μαστού είναι παγκοσμίως η πιο συχνή μορφή καρκίνου που παρουσιάζεται στις γυναίκες απαριθμώντας 2,1 εκατομμύρια νέα περιστατικά ετησίως. Η Ελλάδα το 2019 απαρίθμησε 7.700 νέα περιστατικά.
Με σκοπό να επηρεάσουν την έκβαση της νόσου οι ερευνητές εντόπισαν ότι οι συνήθειες της καθημερινότητας παίζουν καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αλλά και στον κίνδυνο επανεμφάνισης και γενικότερα στην έκβαση της νόσου.
Έτσι, οι κυριότεροι παράγοντες με ισχυρή επίδραση στην πρόγνωση του καρκίνου του μαστού είναι η διατροφή, η παχυσαρκία, η φυσική δραστηριότητα, το κάπνισμα και ο θηλασμός. Την μεγαλύτερη δε επίδραση στην έκβασή του διαπιστώθηκε να έχουν η παχυσαρκία και η άσκηση.
Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής, όσπρια και ψάρια φαίνεται να μειώνει τα ποσοστά θνητότητας ασθενών με καρκίνο του μαστού, αλλά και την επανεμφάνιση αυτού σε ασθενείς σταδίου Ι-ΙΙΙ.
Δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες
Η μελέτη HEAL που διεξάχθηκε σε 688 προ και μέτα εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με καρκίνο του μαστού (στάδιο 0-ΙΙΙΑ) μελέτησε πολλαπλούς διαιτητικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την πρόγνωση του καρκίνου του μαστού.
Διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ πρόσληψης υδατανθράκων, γλυκαιμικού δείκτη/φορτίου και της θνητότητας σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού.
Παρόλο που οι κετογονικές δίαιτες («κέτο») ή οι δίαιτες χαμηλές σε υδατάνθρακες είναι δημοφιλείς σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού μια ιαπωνική μελέτη παρατήρησε ότι αυτά τα διατροφικά μοντέλα αυξάνουν θνητότητα σ’ αυτούς τους ασθενείς.
Αντιθέτως, όσο μεγαλύτερη είναι η προσκόλληση στο Μεσογειακό μοντέλο διατροφής μειώνεται ο ολικός δείκτης θνησιμότητας, με το αγνό παρθένο ελαιόλαδο να μειώνει σημαντικά τα στατιστικά θνητότητας.
Αλκοόλ
Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τις πιθανότητες επανεμφάνισης καρκίνου του μαστού τόσο σε προ όσο και σε μετα εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Σύμφωνα με την γερμανική εταιρία διατροφής (DGE) η κατανάλωση αλκοόλ δεν συνίσταται. Ανεκτή είναι η κατανάλωση αλκοόλ έως 10γρ/ ημέρα (100ml κρασί) σε υγιείς γυναίκες και έως 20γρ. / ημέρα (200ml κρασί)σε υγιείς άντρες. Tο Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WRCF) αναφέρει ότι ακόμα και ένα ποτό την ημέρα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού και συστήνει τουλάχιστον την μείωση κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών.
Συμπληρώματα διατροφής
Η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, είτε για την πρόληψη εμφάνισης είτε επανεμφάνισης της νόσου, χωρίς τις οδηγίες ειδικού δεν συνίσταται από κανέναν φορέα υγείας.
Η πρόσληψη συμπληρωμάτων (ειδικότερα υψηλές δόσεις αντιοξειδωτικών, γλουταμίνης, ω-3 λιπαρών οξεών) κατά την διάρκεια της χήμειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας οδηγεί σε ανεπιθύμητες παρενέργειες. Επιπλέον, η μακροχρόνια πρόσληψη και η πρόσληψη υψηλών δόσεων από διάφορα σκευάσματα συμπληρωμάτων διατροφής συσχετίστηκε με την ανάπτυξη συγκεκριμένων μορφών καρκίνου.
Ανάμεσα σε όλους τους παράγοντες που έχουν ισχυρή επίδραση στην πρόγνωση του καρκίνου του μαστού η άσκηση, το αυξημένο βάρος και η παχυσαρκία έχουν την πρωτιά. Συγκεκριμένα η παχυσαρκία αυξάνει την θνησιμότητα κατά 30%. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι περισσότερες γυναίκες παρουσιάζουν αύξηση βάρους μετά την διάγνωση του καρκίνου του μαστού, κάτι που αυξάνει τον δείκτη θνητότητας, πρέπει να δώσουμε έμφαση τόσο στις διατροφικές συνήθειες αλλά και στον έλεγχο του σωματικού βάρους κατ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που θα περιλαμβάνει την άσκηση και την διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους χωρίς στερητικές δίαιτες και εξαντλητική άσκηση θα συντελέσει στην καλύτερη δυνατή έκβαση της νόσου.
Βαλεντίνα Δερμιτζάκη
Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc.
www.nutrivalue.gr
Βιβλιογραφία:
1. Julia Weigl 1 , Hans Hauner 1 , Dagmar Hauner: Can Nutrition Lower the Risk of Recurrence in Breast Cancer? Breast Care 2018; Apr;13(2):86-91.
2. Hauner D, Janni W, Rack B, Hauner H: The effect of overweight and nutrition on prognosis in breast cancer.Dtsch Arztebl Int 2011; 108: 795–801
3. Harashima E, Nakagawa Y, Urata D, Tsuji K, Shirataka M, Matsumura Y: Time-lag estimate between dietary intake and breast cancer mortality in Japan. Asia Pac JClin Nutr 2007; 16: 193–198.
4. Toledo E, Salas-Salvad. J, Donat-Vargas C, et al: Mediterranean diet and invasive breast cancer risk among women at high cardiovascular Risk in the PREDIMED trial: a randomized clinical trial. JAMA Intern Med 2015; 175: 1752–1760.
5.Deutsche Gesellschaft für Ern.hrung e.V.: Alkohol: Richtwert für Alkohol. www.dge.de/wissenschaft/referenzwerte/alkohol/ (accessed January 30, 2018).
6.World Cancer Research Fund International: Our Cancer Prevention Recommendations, 2018. www.wcrf.org/int/research-we-fund/our-cancer-preventionrecommendations.
7.Arends J, Bertz H, Bischoff S, Fietkau R, Herrmann H,Holm E, Horneber M, Hütterer E, K.rber J, Schmid I: S3-Leitline der Deutschen Gesellschaft für Ern.hrungsmedizine.V. (DGEM) in Kooperation mit derDeutschen Gesellschaft für H.matologie und Onkologie e.V. (DGHO), der Arbeitsgemeinschaft ‘Supportive Maßnahmen in der Onkologie, Rehabilitation und Sozialmedizin’der Deutschen Krebsgesellschaft (ASORS) und der Österreichischen Arbeitsgemeinschaft für klinische Ernährung (AKE). Aktuel Ernahrungsmed 2015; 40:e1–e74.
8. Schwedhelm C, Boeing H, Hoffmann G, Aleksandrova K, Schwingshackl L: Effect of diet on mortality and cancer recurrence among cancer survivors: a systematic review and meta analysis of cohort studies. NutrRev 2016; 74: 737–748.
9. Wien TN, Pike E, Wisl.ff T, Staff A, Smeland S, Klemp M: Cancer risk with folic acid supplements: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open 2012; 2: e000653.
10. Nechuta S, Chen WY, Cai H, Poole EM, Kwan ML, Flatt SW, Patterson RE, Pierce JP, Caan BJ, Ou Shu X: A pooled analysis of post-diagnosis lifestyle factors in association with late estrogen-receptor-positive breast cancer prognosis. Int J Cancer 2016; 138: 2088–2097.
11. Ali AMG, Schmidt MK, Bolla MK, et al: Alcohol consumption and survival after a breast cancer diagnosis: aliterature-based meta-analysis and collaborative analysis of data for 29,239 cases. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2014; 23: 934–945.